آشنایی با ابزار و وسایل میناکاری | معرفی انواع آن
در هرکاری باید در ابتدا مواد اولیه و لوازم مورد نیاز آن را فراهم کرد تا در حین کار مشکلی بروز نکند، به عنوان مثال، برای پخت غذا باید در ابتدا تمامی مواد اولیه و ظروف مورد نیاز فراهم شود تا امکان آشپزی فراهم باشد. با توجه به این مسئله باید دقت داشت که برای شروع کار در یک هنر اصیل از صنایع دستی زیبای ایرانی می‌بایست وسایل میناکاری به درستی انتخاب شوند. از آن‌جایی که میناکاری انواع مختلفی دارد باید به خوبی با انواع ابزار مورد نیاز آن آشنا شد. چراکه انتخاب درست ابزار میناکاری می‌تواند نقش و طرحی زیبا را رقم بزند و عشق و علاقه طراح را به معرض نمایش بگذارد. کسانی که می‌خواهند قدم در دل تاریخ گذاشته و سرزمین هنر میناکاری را فتح کنند، لازم است بهترین ابزار و وسایل میناکاری برای این صنایع دستی اصیل و ماندگار را بشناسند و بهترین نمونه کار خود را بسازند. به صورت کلی قلمو، رنگ، کوره، قلم و چکش، پرگار و... از جمله لوازم اولیه برای شروع فعالیت در حوزه میناکاری هستند.
برای میناکاری به چه ابزاری نیاز داریم؟
همان‌گونه که در ابتدا بیان شد، برای میناکاری باید ابزار و وسایل مورد نیاز را تهیه کرد تا فرایند انجام این‌کار بسیار دلنشین‌تر و بدون چالش پشت‌سر گذاشته شود. بسیاری از وسایل میناکاری از گذشته تا کنون به یک شکل باقی مانده و تغییرات چندانی در آن‌ها داده نشده و این مورد بر اصیل بودن و غنی بودن این هنر، دامن می‌زند. ابزاری که در این هنر به کار گرفته می‌شوند، هر چند به ظاهر خاص نیستند اما نباید گول این سادگی را خورد و هر ابزار با کیفیت پایین را در ساخت آن به کار برد. به بیان بهتر، کیفیت مواد اولیه می‌تواند در نتیجه نهایی کار تاثیر بسیار زیادی بگذارد. چنان‌چه مواد اولیه باکیفیتی در این روش به کار نرود ممکن است طرح نهایی ظاهر ناموزونی داشته باشد. از جمله ابزار میناکاری که باید برای شروع کار در دسترس داشته باشید عبارت‌اند از:
قلمو
یکی از مهم‌ترین ابزار و وسایل میناکاری قلمو است که از دیرباز تا کنون با استفاده از موی سمور تهیه می‌شده و با نرمی و لطافت خود، طرح‌هایی جذاب، اصیل و منحصر به فرد را بر روی ظرف میناکاری، خلق می‌کند. برای تهیه قلمو از موی سمور، پس از اینکه هر دسته از آن‌ها را به یک اندازه در آوردند، به کمک یک شانه گره‌های ایجاد شده بر روی موها را برطرف کرده و کرک‌های موجود در آن را جدا می‌کنند. برای این‌کار می‌توان از سوزن نیز استفاده کرد و کرک، موهای شکسته و گره‌های مختلف را از روی موی سمور جدا کرد؛ موهای دسته شده را با استفاده از یک نخ گره زده و در جایی محکم می‌نمایند. ناگفته نماند که قلم‌های جدید از موی سمور، سنجاب و یا موهای مصنوعی تهیه و به بازار عرضه می‌شوند. بهترین قلموها از گذشته تابه‌حال، قلم‌هایی با موی بلند و نوک تیز هستند؛ درواقع این قلم‌ها ظرافت بیشتری دارند و موجب می‌شوند تا نقاشی‌های ظریف‌تری به نمایش درآیند. هنر نقاشی میناکاری نوعی پرداز زدن است و هرچه قلموی مورد استفاده در آن تراکم کم‌تری داشته و بلندتر باشد، جلوه کار را چندین برابر می‌کند. شما میتوانید برای خرید بشقاب میناکاری از تیم مجرب ما کمک بگیرید.
رنگ
رنگ مهم‌ترین عامل در زیبایی ظروف مینا است و از اصلی‌ترین وسایل میناکاری به شمار می‌رود، در این میان از لاجوردی که نمادی از آسمان بوده تا ارغوانی که خون‌بهای گل‌های سرخ شده، به ظروف میناکاری اصالت می‌بخشند. نباید فراموش کرد که رنگ‌ها نیز همانند سایر ابزار میناکاری، انواع مختلفی دارند و هر یک برای درجه حرارت مشخصی طراحی شده‌اند تا پس از قرارگیری در کوره، شکل اولیه خود را از دست ندهند و ظاهری شکیل و یکنواخت به خود بگیرند. این رنگ‌ها عموما به صورت پودری در بازار به فروش می‌رسند که با استفاده از حلال‌های مخصوص که ترکیبی از صمغ عربی و گلیسیرین هستند، به شکل مایع درآمده و آماده استفاده در هنر میناکاری می‌شوند. جالب است بدانید که با استفاده از این حلال‌ها می‌تواند ایرادات نقاشی را برطرف کرد و رنگ‌های اضافی را از بین برد. برای تهیه رنگ دلخواه به یک پالت شیشه‌ای نیاز دارید که از وسایل میناکاری به شمار می‌رود به این منظور مقداری از پودر رنگ و حلال را با استفاده از کاردک مخلوط کرده و در نهایت برای استفاده در نقاشی میناکاری از آن بهره ببرید.
بیشتر بخوانید: انواع رنگ های میناکاری
نکته: چنان‌چه رنگ بر روی پالت خشک شد تنها کافی است که با استفاده از قطره چکان، مقداری آب بر روی پالت بچکانید و با استفاده از قلمو، حالت مایع در آن ایجاد کنید. به هیچ عنوان قلمو را درون آب فرو نبرید تا سطح پالت را خیس کنید، با این‌کار رنگ‌های موجود در قلمو در آب حل شده و به مرور زمان رنگ مورد نظر شما تغییر کرده و کمرنگ می‌شود.
کوره میناکاری
یکی دیگر از مهم‌ترین ابزار میناکاری که هر میناکار به آن نیاز دارد، کوره مخصوص است. البته نباید فراموش کرد که این کالا باید شرایط و امکانات لازم برای کار را داشته باشد تا بتواند محصولی متناسب و بدون ایراد را به فرد تحویل دهد. از جمله ویژگی‌هایی که یک کوره خوب به آن نیاز دارد، عبارت‌اند از:
- قابلیت تنظیم دما
- توزیع یکنواخت دما درون کوره
- سیستم هواگیری مناسب
- سنسور دما
- امکان زمان‌بندی برای بررسی زمان قرار دادن ظروف
- داشتن جنسی مقاوم
- ابعاد مناسب و سایز کارآمد
- داشتن امکانات ایمنی
- کاربری آسان
قلم و چکش
قلم چکش از جمله ابزارآلاتی هستند که در صنایع مختلف از جمله قلم‌زنی روی فلز کاربرد دارند و میناکاران با بهره بردن از این محصول ظروف فلزی خلاقانه و متفاوتی می‌سازند تا فرایند میناکاری را به بهترین شکل ممکن انجام دهند. درواقع، این ابزار به داشتن ظروفی با زیبایی هرچه تمام‌تر منجر می‌شوند و سازه‌های فلزی را بیش از پیش چشم‌نواز و خارق العاده می‌کنند. برای اطلاع بیشتر با تیم زاوش در ارتباط باشید.
سایر وسایل میناکاری
در فرایند میناکاری لوازم مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند که وجود بعضی بسیار حیاتی بوده و تعدادی دیگر لوازم ضروری نیستند، به بیان بهتر، وجود تمامی این ابزارآلات می‌تواند به راحتی فرد در فرایند کار کمک کند. بنابراین شناخت تمامی وسایل میناکاری اهمیت فراوانی دارد و باید به خوبی با هر یک از آن‌ها آشنا شد. سایر ابزار و وسایل میناکاری که در طی کار به آن‌ها نیاز پیدا می‌کنید عبارت‌اند از:
- مداد کپی
- چسب مخصوص
- پرگار
- پیستوله برای رنگ‌پاشی
- اره مویی
- سه پایه
- انبر
- پایه توری برای کوره
- دستکش نسوز
- کفگیر مخصوص برای قرار دادن ظروف در کوره
- سنگ چخماق برا ساییدن سیم‌ها
- قیچی فلز بر
- هاون چینی
سخن پایانی
میناکاری یکی از هنرهای اصیل ایرانی است که با استفاده از ابزار و وسایل مختلفی ساخته می‌شود. به بیان بهتر، برای ساخت این اثر، لازم است وسایل میناکاری با بهترین و بالاترین کیفیت ممکن تهیه شوند تا طرح نهایی، نتیجه‌ای فوق‌العاده و شگفت‌انگیز داشته باشد.قلموی مخصوص این‌کار معمولا از موی سمور ساخته می‌شود و تراکم کم‌تر و طول بیشتری دارد تا طرح‌های ظریف‌تری خلق کند؛ از دیگر ابزار میناکاری، رنگ و کوره‌اند که باید پیش از خرید از ویژگی‌های مثبت آن‌ها اطمینان حاصل کرد. ابزار و وسایل میناکاری بسیار زیاد هستند که وجود هر یک از آن‌ها می‌تواند فرایند میناکاری را بیش از پیش برای میناکار آسان کند؛ بنابراین نباید از اهمیت آن‌ها غافل شد.
سوالات متداول
مهم‌ترین ابزار برای رنگ‌آمیزی ظروف میناکاری چیست؟
قلمو نازک با سری باریک یکی از مهم‌ترین ابزار برای نقاشی ظروف میناکاری است که از موی سمور ساخته می‌شود.
رنگ مخصوص میناکاری چه شکلی دارد؟
رنگ‌های میناکاری به صورت پودری تهیه می‌شوند که با استفاده از حلال‌ها به شکل مایع درآمده و قابل استفاده می‌شوند.
اگر رنگ میناکاری خشک شد چه باید کرد؟
با استفاده از یک قطره چکان به آن چند قطره آب اضافه کنید تا نرم و قابل استفاده شود، از زدن قلمو به ظرف آب خودداری کنید.
مقالات مرتبط:
مطالب مرتبط
