بهترین صنایع دستی ایران

فهرست مطالب:

• مقدمه
• صنایع دستی در ایران
  • میناکاری، محبوب ترین صنایع دستی ایرانی
  • فیروزه کوبی، زیباترین صنایع دستی ایرانی
  • ظروف مسی، قدیمی ترین صنایع دستی ایرانی
  • خاتم کاری، پرفروش ترین صنایع دستی ایرانی
  • سفال، ارزان ترین صنایع دستی ایرانی
  • فرش، نفیس ترین صنایع دستی ایرانی
    • فرش دیواری
    • فرش دستباف
  • پارچه های قلمکاری، مناسب ترین صنایع دستی برای سوغاتی
  • معرق کاری و منبت کاری، منحصر به فردترین هنرهای ایرانی
  • کاشی کاری، قدیمی ترین هنردستی در تزئین نمای داخلی و خارجی
  • محصولات چرمی، کاربردی ترین صنایع دستی ایران
• نتیجه گیری

 - مقدمه

صنایع دستی بدون نیاز به فناوری های پیشرفته و تنها با تکیه بر تخصص، سلیقه بومی و سنتی توانسته است جایگاه خود را در هر کشورو حتی در سطح بین المللی حفظ کند. صنایع دستی هر سرزمین نشان دهنده فرهنگ و هنر آن سرزمین است. خرید صنایع دستی در قالب هدایا و سوغاتی برای دوستان نزدیک یا خانواده می تواند به حفظ روابط و ایجاد یا برقراری عشق و دوستی بین افراد جامعه کمک کند.

ایران یکی از کشورهایی است که صنایع دستی فراوان و متنوعی دارد. هدف ما در این مقاله بیان برخی از صنایع دستی برگزیده تحت عنوان بهترین صنایع دستی ایران است. اگر شما هم از علاقمندان به آثار هنری هستید تا پایان با ما همراه باشید.

- صنایع دستی در ایران

ایران سومین تولیدکننده صنایع دستی در جهان و سازمان میراث فرهنگی متولی این بخش است. هر کدام از شهرهای مختلف در ایران صنایع دستی مختص خود را دارا می باشند. در این میان شهر اصفهان با بیشترین تولیدات به عنوان «شهر جهانی صنایع دستی» شناخته می‌شود.

طبق تحقیقات انجام گرفته، رشته صنایع دستی در یونسکو به ثبت رسیده است که از این تعداد 450 رشته صنایع دستی متعلق به ایران و 287 رشته صنایع دستی مربوط به شهر اصفهان است.

بهترین صنایع دستی ایران از تنوع و کیفیت بالایی برخوردار هستند و شهرت جهانی دارند. در سال 2017 و 2018، در مجموع 42 اثرهنری موفق به دریافت جایزه بین المللی کیفیت و اصالت صنایع دستی از شورای جهانی صنایع دستی شدند.

- میناکاری، محبوب ترین صنایع دستی ایرانی

میناکاری یکی از محبوب ترین صنایع دستی ایرانی است که قدمت پنج هزارساله دارد. این هنر علاوه بر زیبایی از ماندگاری و استقامت خوبی نیز برخوردار است.

میناکاری روی فلزاتی مانند طلا، نقره و مس قابل انجام است که پس از طراحی توسط استاد میناکار، می توانند به عنوان ظروف تزئینی یا کاربردی استفاده شوند.

 صنایع دستی میناکاری شده به دلیل قرار گرفتن در فر با دمای بالا، در برابر شرایط جوی بسیار مقاوم هستند. این ظروف که بیشتر با رنگ های آبی و لاجوردی درست می شوند، آرامش آسمان آبی را القا می کنند.

نمونه های متنوعی از ظروف میناکاری شده وجود دارند که از آن جمله می توان بشقاب و گلدان میناکاری، ساعت دیواری میناکاری و تندیس های میناکاری را نام برد.

بیشتر بخوانید: چگونه از ظروف میناکاری روی مس محافظت و نگهداری کنیم؟

- فیروزه کوبی، زیباترین صنایع دستی ایرانی

سنگ فیروزه یکی از زیباترین سنگ های دنیاست که رنگ آبی و جذاب آن، مورد توجه افراد بسیاری قرار دارد.

معادن سنگ فیروزه در مصر، مکزیک، ایالات متحده آمریکا و ایران یافت می شود. اما بهترین و با کیفیت ترین سنگ فیروزه مربوط به ایران است که در این میان، معادن سنگ فیروزه نیشابور شهرت جهانی دارد.

طرز تهیه صنایع دستی فیروزه کوب بدین صورت است که سنگ های مرغوب فیروزه را جداسازی کرده و پس از طی کردن یکسری مراحل، نهایتا با چسب مخصوص روی سطوح مسی چسبانده و صیقل می دهند. در انتها لایه ای از پلی استر، روی محصول فیروزه کوبی می پاشند تا قابل شستشو باشد.

ظروف فیروزه کوب علاوه بر زیبایی، بسیار نفیس هستند. انواع ظروف فیروزه کوبی مانند انواع گلدان وسنبلدان فیروزه کوب، قندان و شکلات فیروزه کوب، آجیل خوری فیروزه کوبی، سنگاب فیروزه کوب، شیرینی خوری فیروزه کوب، کشکول فیروزه کوب، سرویس های فیروزه کوبی، تنگ فیروزه کوب، آینه و شمعدان و لاله فیروزه کوبی، کاسه و بشقاب فیروزه کوب از جمله محصولات هنری تولیدی در فروشگاه صنایع دستی اصفهان زاوش هستند.

سنگ فیروزه به غیر از ظروف، برای تولید محصولات مختلف دیگری نیز استفاده می شود که برای هدیه و سوغاتی بسیار مناسب است. این محصولات شامل زیورآلات فیروزه مانند انگشتر و گردنبند فیروزه و قاب فیروزه با طرح های متنوع هستند.

- ظروف مسی، قدیمی ترین صنایع دستی ایرانی

مس در طبیعت هم به عنوان یک کانی طبیعی و هم به عنوان سنگ معدن وجود دارد. با فلز مس می توان انواع صنایع دستی را در هر سایز، طرح و شکلی ایجاد کرد. ظروف مسی ایرانی یکی از قدیمی ترین و بهترین صنایع ساخته شده از مس است که در ادوار مختلف مورد توجه قرار گرفته است. نمونه های بسیار خوبی از این هنرهای دستی در موزه های معروف جهان نگهداری می شود.

عموما ظروف مسی در انواع مختلفی مانند قابلمه مسی، کتری مسی، قهوه جوش مسی، تابه مسی،سینی مسی، فنجان مسی، پارچ مسی و محصولات مختلف دیگر، دسته بندی می شوند. لازم به ذکر است که با توجه به شرایط و موارد استفاده، ضخامت ها و طرح های مختلفی از این ظروف تولید می گردند.

ظروف و صنایع دستی مسی جنبه تزییناتی نیز دارند و صنعتگران ایرانی با ترکیب هنرهایی از جمله میناکاری، خاتم کاری و فیروزه کوبی بر روی سطوح مسی، تمام تلاش خود را می کنند تا نیاز مشتریان را در مورد آثار تزیینی برآورده نمایند.

بیشتر بخوانید: صنایع دستی مسی

- خاتم کاری، پرفروش ترین صنایع دستی ایرانی

هنر خاتم کاری، پرفروش ترین صنایع دستی چوبی ایرانی به شمار می رود که ترکیبی از چند ضلعی های منظم با تعداد اضلاع متفاوت است.

هنر خاتم سازی و تولید لایه خاتم اولین گام برای تولید یک محصول خاتم کاری شده مرغوب است.  بعد از خاتم سازی نوبت به مراحل خاتم کاری می رسد که طراحی زیرساخت، چسباندن و صیقل دادن لایه های خاتم به بهترین شکل ممکن در کنار یکدیگر را با خود به همراه دارد. این کار حوصله و سلیقه هنرمندان را برای خلق یک اثر هنری بدون نقص به چالش می کشد.

به دلیل زیبایی خیره کننده این هنر، گردشگران بیشتر آن را به عنوان سوغات انتخاب می کنند. شهر اصفهان مهد هنر خاتم کاری در ایران شناخته می شود.

از دلایل پرفروش بودن صنایع دستی خاتم، تنوع محصولات است. چرا که هنر خاتم کاری بر روی سطوح مختلف از جمله مسی و چوبی و همچنین ترکیب با هنرهای دستی دیگر انجام می گردد.

از نمونه های پذیرایی و تزیینی خاتم کاری بر روی مس می توان انواع گلدان، تنگ، سنبلدان، قندان، شکلات خوری، آجیل خوری، آینه و شمعدان را نام برد.

جعبه دستمال کاغذی خاتم، جاکارد و چنگال خاتم، سطل خاتم، جعبه دمنوش و شکلات خوری خاتم از پر مخاطب ترین محصولات خاتم کاری بر روی چوب به حساب می آیند.

تخته نرد و شطرنج خاتم کاری با ترکیب نقاشی به سبک های مختلف یکی دیگر از شاهکارهای هنری خاتم کاری است.

بیشتر بخوانید:

* مراحل خاتم کاری و ابزار هنر خاتم سازی اصفهان

* راهنمای خرید تخته نرد خاتم با کیفیت مناسب

- سفال، ارزان ترین صنایع دستی ایرانی

سفالگری هنر ماندگار و ارزشمند بشر از قدیم الایام تا به امروز است. خاک رس که ماده اصلی تشکیل دهنده سفال است در ایران به وفور یافت می شود. مهمترین شهر ایران برای تولید سفال، شهر لالجین همدان است که به عنوان پایتخت سفال ایران شناخته می شود. پس از همدان، اصفهان در رتبه بعدی تولید سفال قرار دارد. اگر گردشگران از این شهرها دیدن کنند، امکان خروج بدون خرید سفال وجود ندارد. این ظروف تنوع تزیینی و کاربردی زیادی دارند که از جمله آنها می توان به کاسه، بشقاب، فنجان، گلدان و کوزه اشاره کرد.

صنعت سفال گری با وجود ظرافت، زیبایی و هنرمندی، قیمت نسبتاً پایین تری نسبت به سایر صنایع دستی ایران دارد و به همین دلیل برای سوغات و هدیه بسیار مناسب هستند.

- فرش، نفیس ترین صنایع دستی ایرانی

هرجا صحبت از سوغات و صنایع دستی ایران می شود، فرش ایرانی می درخشد. این محصول هنری، شهرت جهانی دارد و نه تنها در ایران بلکه در سایر نقاط جهان مانند اروپا، آمریکا، چین و کشورهای عربی نیز طرفداران بسیاری دارد و منازل آنها را تزیین می کند. شهر تبریز در ایران به عنوان پایتخت فرش جهان شناخته می شود.

همه علاقمندان به آثار هنری، با دیدن فرش های ایرانی در دنیایی از طرح و نقش غرق خواهند شد. فرش ها از نظر موضوع تصاویر شامل منظره طبیعی، حیوانات، گل ها، افراد، صورت و یا ترکیبی از موارد ذکر شده هستند.

گلیم، فرش دیواری و فرش دستباف از نمونه های پر مخاطب فرش به عنوان صنایع دستی به حساب می آیند.

گلیم

گلیم نوعی فرش یا زیرانداز است که با نخ و پارچه های پشم، پنبه، ابریشم یا کنف بافته می شود. امروزه انواع گلیم در سراسر جهان طرفداران خود را دارد. از این نوع فرش می توان در دکوراسیون های کلاسیک و مدرن استفاده کرد.

در کشور ما علاوه بر ایلات و عشایر، در استان های خراسان، فارس، کردستان، بلوچستان، یزد، آذربایجان و کرمانشاه، تولیدات گسترده  گلیم انجام می شود.

فرش دیواری

فرش های دیواری، فرش هایی در ابعاد کوچک هستند که برای تزیین، قاب گرفته می شوند و به دیوار آویزان می گردند.

مواد اولیه موجود در بافت این فرش ها، کرک، پشم، پنبه و ابریشم طبیعی یا مصنوعی است. تابلو فرش های ابریشمی، بسیار ظریف، زیبا و چشم نواز هستند و کالایی لوکس و گرانبها به حساب می آیند.

تابلو فرش ها در اندازه ها و طرح های مختلفی تولید می شوند که تمامی سلیقه ها را پوشش می دهد. برخی از این طرح ها عبارتند از:

•  مناظری مانند جنگل های رودخانه ای، کوه ها و دریا.

• حیوانات، تصاویر طبیعی از حیوانات

•  گل، دسته گل و سبد گل

• عکس افراد مشهور جهان، چهره ها، تصاویر هنرمندان مشهور موسیقی و سینما

•  ترکیبی از مناظر، حیوانات و بناهای تاریخی

فرش دستباف

در حال حاضر می توان گفت که فرش دستباف ایرانی یکی از بهترین و زیباترین انواع فرش های دنیاست که مورد تایید کارشناسان بین المللی فرش قرار گرفته است.

آنچه فرش های دستباف را به شهرت می رساند، کیفیت مواد اولیه به کار رفته در آن است که در کنار طرح های زیبا و چشم نواز باعث شهرت جهانی آن ها شده است. مواد اولیه مورد استفاده در فرش دستباف عمدتاً پشم، پنبه و ابریشم است. در حال حاضر فرش های دستباف ایرانی به 80 تا 100 کشور جهان صادر می شوند.

- پارچه های قلمکاری، مناسب ترین صنایع دستی برای سوغاتی

پارچه های قلمکاری، هنر چاپ روی پارچه است که با دست انجام می شود. جنس این پارچه ها از پنبه و بسیار لطیف هستند. البته در برخی موارد از ابریشم، کتان یا کرباس نیز تهیه می شوند.

 در گذشته طرح و نقش های این پارچه ها توسط هنرمند روی پارچه کشیده می شد که به دلیل زمان بر بودن، مقرون به صرفه نبود. اما امروزه، این طرح ها با استفاده از قالب های از پیش آماده شده روی پارچه چاپ می گردند.

پارچه های قلمکار در سه نوع گرد، مستطیلی و بیضی شکل تولید می شوند. ابعاد این محصولات از کوچکترین سایز 40*40 شروع شده و تا ابعاد 240*160 متغیر است. این پارچه ها در پنج رنگ مشکی، قرمز، آبی، سبز و زرد تولید می شوند. از پارچه های قلمکار به عنوان رومیزی، روتختی، سجاده، کیف، دستمال و روسری استفاده می گردد. بنابراین انتخاب خوبی برای سوغاتی هستند. مرکز تولید پارچه قلمکار در ایران، شهر اصفهان می باشد.

- قلم زنی، معروف ترین صنایع دستی ایرانی

قلم‌زنی اززیباترین و قدیم ترین هنرهای دستی است که به تزیین، کندن نقش و نگار مختلف روی سطوح فلزی از جمله مس، طلا، نقره و برنج به کمک قلم و ضربه‌ی چکش اشاره دارد. برجسته کاری، نیمه برجسته کاری، ریزه قلمزنی، حکاکی و مشبک کاری از انواع سبک های قلمزنی هستند.

دامنه‌ی هنر قلم زنی در ایران بسیار وسیع است؛ اصفهان، از مراکز مهم هنر قلم‌زنی ایران به شمار می رود. صنایع دستی قلمزنی اصفهان بسیار متنوع هستند و به انواع مواد و سطوح اعم از چوب، فلزات و پارچه‌ها اعمال می‌شوند. برای نمونه تابلو قلم زنی طرح گل و مرغ با قاب خاتم یکی از زیباترین صنایع دستی قلم زنی روی مس است که در فروشگاه زاوش با سایزهای مختلف تولید و به علاقمندان ارائه می گردد.

- ترمه بافی، هنری چشم گیر و اصیل  

ترمه یکی از پارچه های معروف و اصیل ایرانی است که از ارزش بالایی برخوردار بوده و در تولید انواع رومیزی، جانماز، روتختی، انواع بقچه‌های حمام، کیف، پرده و کوسن استفاده می شوند.

شیوه بافت ترمه دستی در گذشته دو نفره بود و برای بافت یک متر ترمه، روزها وقت و صبر خرج می گردید اما امروزه عمده تولید بافت ترمه به صورت صنعتی و نیمه صنعتی انجام می شود.

طرح بته جقه و ترنج از معروف ترین طرح ها برای ترمه بافی به شمار می روند.

هنر ترمه بافی در داخل و خارج کشور طرفداران بسیاری را به خود جلب کرده است چرا که بافندگان و صنعتگران ایرانی در بافت این نوع پارچه ذوق و خلاقیت بسیاری را از خود نشان داده اند. یزد و کرمان از مراکز مهم تولید ترمه  در کشور ما هستند.

- معرق کاری و منبت کاری، منحصر به فردترین هنرهای ایرانی

هنرمندان ایرانی با استفاده از اشکال هندسی توانسته اند آثار منحصر به فردی خلق کنند. معرق کاری نمونه ای از این آثار است که به واسطه زدن طرح و نقش با استفاده از قطعات کوچک چوب، با ظرافت و زیبایی، در کنار یکدیگربه وجود می آید.

مهمترین فاکتوری که ارزش هنری معرق کاری را افزایش می دهد، کیفیت چوب به کار رفته در آن است. چوب باید حدود 2 تا 3 میلی متر ضخامت و سالم و بدون ترک و پوسیدگی باشد. لازم به ذکر است که هر چه چوب استفاده شده خشک تر باشد، کیفیت بهتری دارد زیرا در آینده امکان ترک خوردن وجود ندارد.

هنر معرق چوب با جلوه های بصری زیبا، در دکوراسیون منزل بسیار کاربرد دارد.

منبت، هنر کنده‌کاری و  برجسته‌سازی بر روی چوب طبیعی است که به وسیله‌ی دست استاد منبت کار انجام می‌شود. به عبارت  دیگر، منبت کاری به هنر ایجاد نقش‌ و نگارهای برجسته بر روی زمینه کارهای مختلف از جمله چوبی اطلاق می گردد.

مهمترین نکته در منبت کاری نیز انتخاب نوع چوب است. زیرا به طور کلی در منبت کاری از چوب های نرم استفاده نمی شود و باید از چوب هایی استفاده کرد که استحکام و فشردگی لازم را داشته باشد.

هنر منبت ‌کاری در سبک‌های مختلف منبت برجسته، منبت تیشه ای، منبت قلمزنی، مشبک منبت، منبت معرق و منبت حجمی ارائه می‌شود که هریک شیوه اجرای مخصوص به خود را دارند.

- کاشی کاری، قدیمی ترین هنردستی در تزئین نمای داخلی و خارجی

کاشی کاری هنری ایرانی است که با ورود دین اسلام به سرزمین پارسی‌گویان و ایجاد سبک معماری ایرانی – اسلامی به اوج خود رسید. کاشی کاری در معماری بسیاری از بناهای تاریخی مانند مساجد، کلیساها و حتی کاخ های سلطنتی یافت می شود.

کاشی کاری ترکیبی از خاک رس، سنگ و دیگر مصالح است که در شش مرحله ساخته، پخته و لعاب داده می‌شوند تا جلوه‌ گر طرح و نقشی چشم‌نواز باشند. مهمترین جزء در ساخت کاشی، لعاب آن است. لعاب، سطحی شیشه مانند است که نقش کاربردی و تزیینی دارد.

کاشی کاری انواع و اقسام مختلفی دارد که هر کدام از آن‌ها زیبایی و جلوه گری خاص خود را دارند. کاشی ها بسته به محل استفاده، خواص متفاوتی دارند. به عنوان مثال کاشی مورد استفاده برای بدنه باید لعاب براق تری داشته باشد. ماندگاری این کاشی کمتر از کاشی کف است. کاشی های لعابدار علاوه بر تزئین نما، به عنوان عایق دیوارهای ساختمان در برابر آب و رطوبت عمل می کنند.

- محصولات چرمی، کاربردی ترین صنایع دستی ایران

چرم یکی از صنایع دستی ایران است که از دیرباز پاسخگوی بسیاری از نیازهای بشر بوده است. نیازهایی مانند لباس، کفش، کمربند و کیف.
بیشتر محصولات چرمی از پوست گاو و گوسفند، به دلیل فراوانی و در دسترس بودن آن به دست می آیند. امروزه چرم از پوست بسیاری از حیوانات و پرندگان مانند شترمرغ، کانگورو، خوک، مار، مارمولک، مارمولک و کروکودیل به دست می آید. از آنجایی که پوست هر حیوانی خواص ویژه ای دارد، از هر کدام در تهیه محصولات خاصی استفاده می شود.

شهرهای زیادی در ایران به هنر چرم سازی مشغول هستند که از آن جمله می توان همدان، تبریز، اصفهان، البرز و مشهد را نام برد.

نتیجه گیری

ایرانیان از هزاران سال پیش عاشق هنر بودند و با خلق هنرهای دستی جذاب زیبا، خلاقیت و مهارت خودشان را به رخ تمامی جهان می‌کشاندند. برخی از صنایع دستی ایرانی با داشتن آوازه جهانی، امروزه در سطح بین الملل، خواهان و طرفدار دارند، در این مقاله با بهترین صنایع دستی ایران که با تماشایشان، چشم‌هایتان مست زیبایی آن‌ها می‌شود، آشنا شدید.

فروشگاه صنایع دستی اصفهان زاوش به عنوان تخصصی ترین و بزرگ ترین فروشگاه اینترنتی صنایع دستی در اصفهان، امکان سفارش کلیه ی محصولات  در دسته های مس و خاتم، فیروزه کوبی، میناکاری، قاب های قلمکاری، هدایای تبلیغاتی و… را به صورت عمده و تکی با ارسال سریع به سراسر کشور برای هموطنان عزیز ایرانی فراهم نموده است.

شما می توانید قبل از انتخاب و خرید کالای موردنظرتان، با کارشناسان در بخش فروش تماس برقرار کرده و از دریافت هرگونه خدمات مشاوره رایگان بهره مند گردید.