روش ها و نحوه نگهداری از صنایع دستی در خانه
برای حفظ و نگهداری صنایع دستی گران‌بها، چه از لحاظ مادی و چه معنوی، باید به نکاتی توجه کرد که ماندگاری آن‌ها را افزایش دهد. نگهداری صنایع دستی در خانه با مغازه‌ها متفاوت است و لازم است با روش‌های مناسب تمیز کردن، شست‌وشو، خشک کردن، و جابه‌جایی این محصولات آشنا شویم تا از آسیب به آن‌ها جلوگیری شود. رعایت این نکات به حفظ ارزش و ماندگاری بیشتر صنایع دستی کمک میکند.
نکات ضروری برای نگهداری از صنایع دستی
همانگونه که در ابتدا بیان شد عوامل مختلفی ممکن است تا موجب آسیب رسیدن به انواع صنایع دستی شده و در بلندمدت به این آثار ارزشمند که از دستان هنرمندان این مرز و بوم سرچشمه گرفته‌اند، صدمه برساند. به همین علت باید به خوبی با نحوه نگهداری از صنایع دستی آشنا شد تا علاوه بر رسیدگی به این کالاها، از پیش‌آمدهای اتفاقی، جلوگیری شود. به هر صورت صنایع دستی باید در محلی با دمای هوای مناسب و به دور از نور مستقیم آفتاب نگهداری شوند تا ماندگاری بهتر و بیشتری داشته باشند. از جمله مهم‌ترین شرایط نگهداری از صنایع دستی در منزل عبارت‌اند از:
انتخاب محل مناسب برای نگهداری از صنایع دستی
یکی از مهم‌ترین نکاتی که عموما اغلب افراد، توجه خاصی به آن ندارند، محل نگهداری از صنایع دستی است. این محصولات ارزشمند و فوق‌العاده زیبا، باید در محل مناسبی قرار بگیرند تا ماندگاری خیلی خوبی داشته باشند. بر این اساس باید گفت که گذاشتن این صنایع در محل برخورد نور مستقیم خورشید، بسیار اشتباه بوده و به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. البته تابش نور خورشید برای چند ساعت مشکلی ایجاد نمی‌کند اما قرار دادن این محصولات به صورت مداوم در این شرایط، موجب رنگ‌پریدگی و آسیب به بافت آن‌ها می‌شود. همچنین وجود گرمای زیاد برای هر یک از صنایع دستی اعم از ظروف مسی و منقش، انواع پارچه و... مناسب نیست، به همین دلیل از قرار دادن این اشیا گران‌بها بر روی شومینه، بخاری، در کنار آتش و... خودداری کنید. دقت داشته باشید که تغییرات دمایی ناگهانی و رطوبت زیاد نیز آسیب‌رسان هستند و ممکن است به این کالاها، خدشه وارد کنند. در حالت کلی، موارد ذکر شده، می‌توانند موجب رنگ‌پریدگی، ترک خوردن و آسیب دیدن سطح کار شوند به همین جهت باید نهایت دقت را در مورد محل و نحوه نگهداری از صنایع دستی به خرج داد.
توجه به شرایط محیطی
شرایط محیط اطراف در ماندگاری هرچه بهتر صنایع دستی تاثیر دارند و باید به این موارد نیز دقت زیادی داشت. به بیان بهتر، رطوبت و دما از عواملی هستند که در نگهداری از صنایع دستی می‌بایست به آن‌ها توجه داشت. جالب است بدانید که رطوبت بالا به مواد طبیعی اعم از چوب، فلز و... آسیب رسانده و موجب خوردگی یا زنگ‌زدگی این محصولات می‌شود و شرایط نگهداری از صنایع دستی در منزل را مشکل میکند. همچنین دمای بالا نیز مضرات بسیار زیادی دارد و در نحوه نگهداری از صنایع دستی باید به این مسئله توجه داشت چراکه دمای بالا موجب تغییر شکل و یا خرابی مواد می‌شوند. به همین منظور انواع صنایع دستی اعم از ظروف میناکاری، خاتم‌کاری، فیروزه‌کوبی، پارچه‌های ترمه و قلمکاری، انواع فرش و... را باید در شرایط محیطی مناسب و در محلی با آب و هوای معتدل نگهداری کرد.
حمل و نقل مناسب
برای حمل و نقل این محصولات باید تدابیر بسیاری اندیشید تا آسیبی به این محصولات وارد نشود، به عنوان مثال، ظروف میناکاری در برابر مسائل مختلف مقاومت خوبی دارند اما ضربه وارد شدن به آن‌ها می‌تواند لایه لعابی ظرف را از بین برده و صدمات جدی به آن وارد کند. بهترین روش برای حمل و نقل این محصولات، قرار دادن آن‌ها درون پلاستیک‌های حبابدار است تا از فشار ضربات کاسته شده و آسیبی به صنایع دستی شما نرسد و بلا فاصله رسیدن محصول مورد نظر از پلاستیک حبابدار جدا کرده و با کاغذ دورپیچ کرده زیرا به دلیل طولانی ماندن ظروف داخل پلاستیک حباب دار باعث عرق کردن شده و تغییر رنگ ایجاد میکند. شما میتوانید برای اطلاع بیشتر با کارشناسان زاوش در ارتباط باشید.
نحوه شستشوی مناسب
شاید مهم‌ترین بخش در نگهداری از این محصولات چشم‌نواز و درخشان، نحوه شستشوی آن‌ها باشد. هر یک از این صنایع، فرایند شست‌وشوی مخصوص به خود را دارند و عموما نمی‌توان روش یک‌سانی برای آن‌ها در نظر گرفت. بنابراین باید به شکل ویژه‌ای به هر یک از این موارد پرداخت. از جمله اصول شستشوی صنایع دستی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
شستشوی ظروف مس و خاتم
برای شستشوی ظروف مس و خاتم می‌توان از آب و صابون ملایم و یا دستمال نم‌دار استفاده کرده و سطح روی آن را تمیز کرد. چنان‌چه ظرف‌های قدیمی داشته باشید، برای جلوگیری از سیاه شدن و لکه افتادن بر روی آن‌ها باید به سرعت سطح ظرف را با استفاده از دستمال خشک، پاک کنید. البته ظروف مسی که اخیرا تولید می‌شوند دارای یک لایه پلی‌استر هستند که مانع از سیاه شدن و لک افتادن بر روی بدنه مس می‌شوند، به این منظور باید از فروشگاهی قابل اعتماد خرید کنید تا از وجود لایه پلی‌استر بر روی بدنه این ظروف زیبا مطمئن شوید و از درست‌ترین نحوه نگهداری از صنایع دستی، مطلع باشید. نکته: از قرار دادن ظروف مس و خاتم درون ماشین ظرفشویی جدا خودداری کنید چراکه مواد شیمیایی موجود در قرص‌های ظرفشویی و سایر مواد شوینده به سطح مس آسیب رسانده و از ارزش‌های این محصولات زیبا می‌کاهند.
شستشوی ظروف فیروزه کوبی و میناکاری
استفاده از مواد اسیدی مانند سرکه و آبلیمو برای شستشوی ظروف فیروزه‌کوبی اصلا توصیه نمی‌شود. استفاده از مواد شوینده که دارای مقادیر زیادی مواد شیمیایی هستند نیز برای تمیز کردن این ظرف‌های فیروزه کوبی مناسب نبوده و به همین سبب در نحوه تمیز کردن ظروف صنایع دستی نباید از ماشین ظرفشویی در شستن این سبک صنایع استفاده کنید.
شستشوی ظروف میناکاری
این ظروف با لعاب ظریفی پوشانده شده‌اند که در برابر ضربه و مواد شوینده قوی آسیب‌پذیر است و برای تمیز کردن ظروف میناکاری شما میتوانید از دستمال نم دار تمیز و از یک دستمال خشک، سطح کار را تمیز کنید.شستشوی پارچه های ترمه و قلمکار
یکی دیگر از صنایع دستی جذاب که باید برای نگهداری از آن‌ها نهایت دقت را داشت و روش های مراقبت از صنایع دستی را فرا گرفت، پارچه و کیف قلمکار و ترمه هستند که تمیز کردن آن‌ها توجه بسیار زیادی را طلب میکند. نحوه نگهداری از صنایع دستی ترمه و قلمکار دشوار نیست؛ می‌توان آن‌ها را در تشت آب سرد خیساند و پس از مدتی با استفاده از آب و صابون، به آرامی سطح آن‌ها را شستشو داد اما این مورد توجه کنید که از پودر لباسشویی استفاده نشود. این سبک پارچه‌ها برای شستشو در لباسشویی مناسب نیستند و احتمال آسیب دیدن آن‌ها وجود دارد، به همین جهت باید شرایط نگهداری از صنایع دستی در منزل را دانست تا مشکلی برای این محصولات به وجود نیاید.
سخن پایانی
صنایع دستی ایرانی، انواع مختلفی دارند که با شناخت از آن‌ها می‌توان بهترین و اصولی‌ترین نحوه نگهداری از صنایع دستی را انجام داد و به ماندگاری هرچه بیشتر و بهتر این محصولات چشم‌نواز دامن زد. با آشنایی بهتر نسبت به شرایط نگهداری از صنایع دستی در منزل، عمر این محصولات افزایش پیدا کرده و در طولانی مدت، در شرایط کاملا مطلوبی، ماندگار خواهند شد. نگهداری مناسب، عدم قرار دادن در مقابل گرما و تابش مستقیم نور خورشید، حمل و نقل متناسب و دقت در نحوه تمیز کردن ظروف صنایع دستی، از جمله مواردی هستند که در روش های مراقبت از صنایع دستی باید به آن‌ها توجه شود.
سوالات متداول
آیا می‌توان صنایع دستی را به عنوان دکوری بر روی شومینه قرار داد؟
خیر، گرمای زیاد موجب آسیب رسیدن به صنایع دستی شده و به همین این‌کار دلیل ایده مناسبی نیست.
آیا می‌توانیم ظروف صنایع دستی را در ظرفشویی بشوییم؟
خیر، مواد شیمیایی موجب خرابی این صنایع ارزشمند می‌شوند و نمی‌توان آن‌ها را در ماشین ظرفشویی شست.
بهترین روش برای شستن پارچه ترمه چیست؟
برای شستن پارچه ترمه می‌توان با استفاده از تشت آب سرد و مقداری صابون، سطح پارچه را به آرامی شستشو داد.
مقالات مرتبط:
مطالب مرتبط
