مراحل تولید و ساخت ظروف فیروزه کوبی روی مس
محصولات صنایع دستی طی مراحلی پیچیده و زمان بر تولید می شوند که این امر بر ارزش مادی و معنوی این محصولات اضافه می کند. یکی از موضوعات جالب برای علاقه مندان به صنایع دستی و بخصوص ظروف فیروزه کوبی، آشنایی با مراحل تولید این محصولات است. در این مقاله سعی می کنیم که شما عزیزان را با روند تولید ظروف فیروزه کوبی روی مس آشنا بکنیم. پس اگر دوست دارید بدانید که این ظروف چطوری ساخته می شوند حتما این مقاله از زاوش را مطالعه کنید.
مراحل تولید و ساخت ظروف فیروزه کوبی روی مس
مرحله خم کاری یا زرگری
اولین مرحله تولید ظروف فیروزه کوبی ساخت ظروف خام مسی یا به اصطلاح زیر ساخت این محصولات می باشد. به این مرحله زرگری یا خم کاری نیز گفته می شود. در این مرحله استادکار صنعتگر، ورق ساده مس یا برنج را با کمک بازو به شکل قالب ظرف در می آورد. در انتها نیز تو رفتگی هایی بر روی ظرف ایجاد شده که محل قرار گرفتن سنگ های فیروز می باشد. هم چنین محل شبکه بری و یا قلم زنی ظرف نیز در این مرحله مشخص می شود.
انتخاب، سایز بندی و دسته بندی سنگ فیروزه
مرغوبیت سنگ فیروزه از لحاظ رنگ بندی و استقامت یکی از فاکتورهای مهم در کیفیت ظروف فیروزه کوبی می باشد. هرچه رنگ فیروزه آبی یا سبز باشد مرغوبیت بهتری دارد. البته این نکته را نیز باید در نظرگرفت که طیف رنگی سنگ فیروزه نسبت به محل استخراج آن ها نیز متفاوت است و همین بازی رنگ زیبایی خاصی به آن می دهد.
همانطور که می دانیم سنگ فیروزه نیشابور یکی از مرغوب ترین سنگ های فیروزه در ایران و جهان می باشد. به همین خاطر در تمام محصولات فیروزه کوب صنایع دستی زاوش از سنگ فیروزه نیشابور استفاده می شود. البته بیان این نکته خالی از لطف نیست که برای فیروزه کوبی از سنگ های بزرگ و یا به اصطلاح نگینی استفاده نمی شود و از خرده سنگ ها در پروسه تولید ظروف فیروزه کوبی روی مس استفاده می شود به همین دلیل قیمت این ظروف توجیه پذیرتر می شود.
در ابتدا سنگ های فیروزه به کمک سرند سایز بندی می شوند. (سایز سنگ ها در قیمت محصول نهایی تاثیر گذار نیست و قیمت محصولات با سایز سنگ کوچک، متوسط و یا بزرگ با یکدیگر برابر است). سپس به کمک پنس نخاله های آن گرفته می شود. در آخر نیز سنگ هایی که به شکل مخروطی هستند به کمک قیچی چیده می شوند تا حالت گرد به خود بگیرند. این کار به چیدمان بهتر سنگ ها در مرحله بعد کمک می کند. همین طور باعث دوچندان شدن زیبایی این ظروف می شود. از محصولات فیروزه کوبی و خاتم کاری که محبوب و پرطرفدار هستند شکلات خوری فیروزه کوبی و شکلات خوری خاتم و مس است که به عنوان یک اثر هنری برای تزیین دکور و پذیرایی می توان از آن استفاده کرد.
چسباندن سنگ فیروزه بر روی مس یا فیروزه کوبی
بعد از انتخاب سنگ ها به مرحله چسباندن سنگ های فیروزه بر روی زیر ساخت مسی یا برنجی می رسیم. در این مرحله که بیشتر توسط بانوان عزیز نیز انجام می شود در ابتدا محل مورد نظر(شیار روی زیر ساخت) با چسب مخصوص فیروزه کوبی پر می شود. سنگ های فیروزه دانه دانه به کمک پنس بین شیار تعبیه شده روی زیر ساخت قرار می گیرد. در آخر سنگ ها با چسب یا لاک مخصوص پوشانده می شوند. این کار باعث استحکام بیشتر سنگ ها می شود تا در مراحل بعدی آسیب کمتری ببینند. این مرحله یکی از مهم ترین مراحل است. در این بخش نظم چیدمان سنگ ها و فاصله کم بین سنگ ها فاکتور تعیین کننده در زیبایی و ظرافت نهایی ظروف فیروزه کوبی می باشد.
صیقل دادن و پرداخت سنگ های فیروزه
بدلیل یکسان نبودن ابعاد سنگ ها، برجستگی هایی بر روی ظرف ایجاد می شد که باید به اصطلاح آن ها را یکدست کرد. به کمک سنگ سمباده و ابزارهای دیگر، سنگ های فیروزه صیقل داده می شوند. قسمت های اضافی چسب یا لاکی که در پایان مرحله قبل با آن سنگ ها را پوشانده بودیم نیز با این عمل از بین می روند. بعد از این مرحله است که رنگ اصلی سنگ های فیروزه بین رنگ مشکی که همان چسب است پدیدار می شود.
چرخکاری و پرداخت مس
در این مرحله سعی می کنیم که خط و خش ها، چربی ها و کثیفی های باقی مانده از مراحل قبل تولید بر روی مس را برطرف کنیم. پس از پایان این مرحله، فلز مس براق و مانند آینه می شود. این مرحله شامل چند بخش از جمله اسید کاری و پرداخت و صیقل کاری مس می باشد. یکی از بخش های این مرحله، سمباده زنی و صیقل کردن مس قبل از پوشش پلی استر می باشد که در ویدیوی زیر قسمتی از این مرحله را می بینید.
روکش پلی استر
آخرین مرحله از مراحل تولید ظروف فیروزه کوبی آستر کشی ظروف با روکش پلی استر است. به کمک پیستوله و در چند مرحله مایع پلی استر بر روی تمام سطح محصول پاشیده می شود. بعد از خشک شدن پلی استر، محصول قابل عرضه در فروشگاه می باشد. این مرحله جهت براق شدن محصول و جلوگیری از سیاه شدن مس یا برنج آن انجام می شود. همین طور شادابی رنگ سنگ های فیروزه نیز حفظ می شوند. کیفیت پلی استر استفاده شده در این مرحله در افزایش دوام و طول عمر محصول تاثیر بسزایی دارد. صنایع دستی زاوش تمام محصولات فیروزه کوبی و مس و خاتم خود را به مدت 10 سال ضمانت می کند.
بیشتر بخوانید:
مطالب مرتبط
