شما کمتر کسی را در اطراف خود میبینید که علاقهای به صنایع دستی نداشته باشد. اغلب ایرانیها برای تزئین خانههای خود به سراغ این نوع محصولات میروند؛ چون رنگ و لعاب دیگری به دکوراسیون میدهد. از طرف دیگر صنایع دستی کاربردی هم هستند. اما فکر میکنید چرا صنایع دستی گران هستند؟ این سوالیست که برای اغلب افراد وجود دارد و همیشه از ما هم میپرسند. در ادامه قصد داریم در مورد دلایل گران بودن صنایع دستی صحبت کنیم و پاسخ سوالتان را کامل توضیح دهیم.
تهیه این محصولات مثل محصولات ماشینی نیست که با تجهیزات و دستگاههای تمام اتوماتیک انجام شود و دیگر نیازی به تلاش هنرمند نباشد. درست است که حالا مثل گذشته همه مراحل ساخت صنایع دستی به طور کامل با دست انجام نمیشود، اما همه کارها هم اتوماتیک نیست.
برای مثال ساک هدیه دستی قلمکار با دسته چوبی با کمک چرخ خیاطی دوخته میشود. اما همین کیف به طراحی سنتی نیاز دارد و حتی دوخت پارچه آن برخلاف سایر کیفها، بیشتر طول میکشد.
همین طور باید به تابلو قاب خاتم کاری و قلمزنی روی مس اشاره کنیم که ساخت آن زمان زیادی طول میکشد. شاید ابزارهای کار مثل گذشته نباشد و هنرمندان از ابزارهای پیشرفتهتری برای ساخت این نوع صنایع دستی استفاده کنند، اما همچنان به زمان و دقت زیادی نیاز دارد.
دومین علت گران بودن صنایع دستی به کیفیت مواد اولیه مربوط میشود. به هر حال وقتی یک هنرمند قرار است وقت زیادی را روی یک ظرف یا محصول کاربردی صرف کند، در انتخاب مواد اولیه هم حساسیت زیادی به خرج میدهد. برای مثال دوخت یک کیف چرم طبیعی نسبت به کیفهای پارچهای و ارزان، به زمان و دقت زیادی نیاز دارد. به همین دلیل سازنده این محصولات از همان ابتدا چرم طبیعی مرغوب را انتخاب میکند تا ارزش کار خود را بالاتر ببرد.
بیایید به ظروف مسی اشاره کنیم که روی آنها طرحهایی مثل فیروزهکوب، الماس تراش و یا خاتمکاری انجام میشود. اجرای هر کدام از این طرحهای هنرمندانه به مهارت و تلاش زیادی نیاز دارد. پس سازنده سعی میکند بهترین مس را برای ساخت ظرفی مثل آجیل خوری، کاسه پایه دار و میوه خوری الماس تراش به کار ببرد.
یکی دیگر از دلایل گران بودن صنایع دستی به میزان مهارت هنرمندان مربوط میشود. قبل از هر چیز باید بگوییم هنرمندانی که در زمینه ساخت صنایع دستی فعالیت دارند، دورههای آموزشی را طی میکنند که به هزینه زیادی نیاز دارد. شرکت در دورههای آموزشی و کارگاهها با پرداخت شهریه ممکن میشود و از سوی دیگر باید زمان زیادی هم صرف کنید.
برای مثال یک هنرمندی که میخواهد میز تخته نرد خاتم و نقاشی بسازد، باید با اصول نجاری آشنا باشد. برای خاتمکاری میز هم داشتن مهارت کافی برای ایجاد این طرح روی چوب اهمیت پیدا میکند. با این توضیحات میتوانید درک کنید چرا صنایع دستی گران هستند؟
صنایع دستی جزء آن دسته محصولاتی هستند که در هر شهر یا منطقهای تولید نمیشوند. مثلا شما در شهر تهران به سختی میتوانید یک کارگاه ساخت آینه شمعدان و لاله فیروزه کوبی را پیدا کنید. به هر حال این هنر خاص شهرهایی مثل اصفهان و مشهد است و در هر شهری محصولات آن پیدا نمیشود.
محدود بودن تولیدات یکی از مهمترین دلایل گران بودن صنایع دستی است. شاید بگویید قیمت برخی محصولات پایین است که باید به تولید انبوه آنها با تجهیزات اتوماتیک اشاره کنیم. قانون بازار همیشه میگوید قیمت تا حد زیادی به رابطه بین عرضه و تقاضا بستگی دارد. از آنجا که تقاضا برای صنایع دستی بالاست و عرضه آن محدود است، در نتیجه شاهد گرانتر بودن این محصولات هستیم.
اگر هنوز جواب سوال چرا صنایع دستی گران هستند؟ را نگرفتهاید، باید بگوییم قیمت مواد اولیهای که برای ساخت این محصولات استفاده میشود، بسیار بالاست. شما میتوانید در بازار یک ظرف آجیلخوری کریستال یا چینی را با قیمت خیلی مناسب بخرید. اما همین که حرفی از ظروف مسی به میان میآید، به یکباره با قیمتهای بسیار بالاتری مواجه میشوید. مشخص است که متریال صنایع دستی از جمله مس و برنج بسیار گران هستند. به هر حال مس دومین فلز رسانای دنیاست که در بازار الکتریکی خرید و فروش زیادی دارد. به همین دلیل کمتر از آن در ساخت ظروف و صنایع دستی استفاده می شود.
وقتی یک محصول صنایع دستی دارای جزئیات بیشتری است و روی آن طرحهای پیچیدهتری به کار میرود، مشخص است که زمان بیشتری طول کشیده است تا این محصول ساخته شود. از طرف دیگر ساختن چنین محصولاتی به مهارت بیشتری هم نیاز دارد.
به هر حال یک هنرمند تازهکار نمیتواند مثل یک فرد ماهر و باتجربه روی ظروف مسی کندهکاری کند و یک ظرف بینظیر تحویلتان دهد. شما به ظرافت یک کشکول الماس تراش ساختهشده توسط یک هنرمند باتجربه خوب نگاه کنید. در این ظرف طراحی الماستراش بسیار ظریف و با دقت انجام شده است که از عهده هر کسی ساخته نیست. مشخص است که دستمزد چنین هنرمندی برای ساخت یک اثر هنری بسیار بالاست و نباید آن را با محصولات ماشینی بازار در یک ردیف قرار دهید.
یکی از دلایل گران بودن صنایع دستی تا حد زیادی به اندازه محصول بستگی دارد. در ظروف و وسایلی که بزرگتر هستند، از متریالهای بیشتری استفاده شده است که بدون شک روی قیمت آنها تاثیر مستقیم میگذارد.
برای مثال یک فرش دستباف با اندازه 12 متر و 4 متر را در نظر بگیرید. مطمئنا برای بافت محصول 12 متری از مواد اولیه بیشتری استفاده شده و تهیه آن هم طولانیتر بوده است. در مورد سایر صنایع دستی همین قاعده صادق است و هر چقدر اندازه یک محصول بیشتر باشد، تولید آن به زمان و مواد اولیه بیشتری نیاز داشته است.
شما اگر بخواهید در بندرعباس سرویس پذیرایی خاتم کاری را بخرید، چون همین محصول از اصفهان به بازار این شهر رفته شده است، قیمت بالاتری دارد. به هر حال باید هزینههای حمل و نقل را در نظر بگیرید.
یکی دیگر از دلایل گران بودن هدیه صنایع دستی به هزینههایی مربوط میشود که در زمان تبلیغات و بازاریابی صرف میشود. حتی بستهبندی صنایع دستی هم هزینه مجزا دارد و روی قیمت این محصولات تاثیر مستقیم میگذارد. برای مثال شما به پک هدیه بشقاب 30 میناکاری با جعبه هاردباکس نگاه کنید! این ظرف در داخل یک جعبه هاردباکس گذاشته شده است که ساخت همین جعبه هم به زمان و هزینه نیاز دارد. از طرف دیگر سازندههای بستهبندی باید اصول گرافیک و طراحی را هم رعایت کنند.
در نهایت به تاثیری که افزایش قیمت ارز بر روی صنایع دستی میگذارد، اشاره کنیم. در واقع یک علت گران بودن صنایع دستی تورم است. وقتی قیمت ارز بالا میرود، نرخ مواد اولیهای همچون مس نیز افزایش مییابد. بنابراین طبیعی است که ساختن ظروف مسی هم گرانتر تمام شود.
در این مطلب با دلایل گران بودن صنایع دستی آشنا شدیم. این محصولات دوستداشتنی و محبوب زینتبخش تمامی خانهها هستند و طرفداران زیادی دارند. از طرف دیگر، محصولات صنایع دستی هیچ وقت از آب و تاب مد نمیافتند و تا سالها قابل استفاده هستند. امیدواریم این مطلب پاسخ کاملی به سوال چرا صنایع دستی گران هستند؟ داده باشیم.
برخی از محصولات در کارگاههای معتبر و صاحب نام ساخته میشوند و طبیعی است که روی قیمت آنها تاثیر دارد.
محصولات نساجی، حصیری، ظروف سفالی و ... جزء صنایع دستی ارزان هستند اما خیلی نمیتوانید روی دوام و ماندگاری آنها حساب باز کنید.
محصولات چوبی و فلزی مثل ظروف مسی، تابلوهای قلمکاری، تخته نرد و صفحه شطرنج و .... جزء محصولات با ارزش و گران بازار هستند.
مقالات مرتبط: