10 مورد از محبوب ترین صنایع دستی در جهان
صنایع دستی هر کشوری، آیینه‌ای از فرهنگ و تاریخ ملت‌های ایشان بوده و ریشه هنر آن‌ها را واکاوی می‌کند. این صنایع دستی که با استفاده از مواد طبیعی و مرسوم در گذشته ساخته می‌شوند، نه‌تنها غنی از هرگونه زیبایی ظاهری هستند بلکه نشانه‌ای از ذوق سلیقه مردمان هر کشور در طول تاریخ را به نمایش درمی‌آورند. تعداد محبوب ترین صنایع دستی در جهان بیش از حد تصور است و در این میان انواع صنایع دستی محبوب در ایران، در سرتاسر جهان شناخته شده و محبوبیت بیش‌از اندازه‌ای را به خود اختصاص می‌دهند. جهت اطلاع بیشتر در ادامه با زاوش همراه باشید.
انواع صنایع دستی محبوب در جهان
همان‌گونه که در ابتدا بیان شد، صنایع دستی انواع مختلفی دارند که هر یک زیبایی بیش از اندازه‌ای را درون خویش جای داده و بیانگر ذوق و هنر مردمان هر کشور هستند. با شناخت این محصولات می‌توان به راحتی با سبک زندگی افراد مختلف در سراسر جهان آشنایی پیدا کرده و این زیبایی را به تماشا نشست؛ از جمله محبوب ترین صنایع دستی در جهان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
فرش های دستباف ایرانی
یکی از زیباترین و در عین‌حال چشم‌نوازترین هدیه صنایع دستی در سرتاسر جهان که زیبایی منحصربه‌فردی دارد، فرش‌های دستبافت هستند. طرح‌های پیچیده و فوق‌العاده زیبای این هنر، نشان از ذوق و سلیقه مردمان ایران زمین داشته و هنر دستان هنرمند این مرز و بوم را به سرتاسر جهان معرفی کرده است. برای بافت این فرش‌ها از الیاف طبیعی گوناگونی از جمله ابریشم، پشم، نخ پنبه و... استفاده می‌شود که ارزشمندترین آن‌ها نخ ابریشم است و در نهایت زیبایی و ظرافت بافته می‌شود.
سفالگری در ژاپن
سفالگری در ژاپن تاریخچه‌ای بسیار طولانی دارد؛ هرچند این هنر در سرتاسر جهان از جمله ایران رواج دارد اما قدمت طولانی و تنوع بی‌نظیری که در سفالگری ژاپن موجود است آن را متفاوت و جذاب می‌کند. سفالگری در میان انواع صنایع دستی محبوب در ایران نیز تنوع بسیار زیادی دارد و طرح و نقش بی‌نظیری را رقم می‌زند.
شیشه گری دستی مورانو ایتالیا
هنر دمیدن شیشه که به آن شیشه‌گری دستی نیز می‌گویند یکی از هنرهای قدیمی و از محبوب ترین صنایع دستی در جهان است که در جزیره مورانو در ونیز رواج دارد. درواقع ایتالیایی‌ها با این هنر دستی خود در جهان شناخته می‌شوند، در این صنعت، شیشه‌های رنگارنگ با طرح‌های متفاوت و خاص تولید می‌شوند و پیچیدگی و ظرافت را در خود جای می‌دهند.
بیشتر بخوانید: نحوه نگهداری از صنایع دستی
میناکاری ایرانی
هنر میناکاری یکی از جذاب‌ترین صنایع دستی ایران است که ریشه در دل آسمان دارد و اجداد ما با نگاهی به این لاجوردی پر رمز و راز، برای ساخت چنین ظروفی اقدام کرده‌اند؛ در میان انواع صنایع دستی محبوب در ایران، میناکاری جایگاه ویژه‌ای داشته و با زیبایی خود، در قلب تمامی افراد جهان جای بازکرده است.
چوبکاری آفریقا
از آن‌جایی که هنرهای روی چوب در میان قومیت‌های آفریقایی تنوع زیادی دارد نمی‌توان نام تخصصی بر روی این انواع چوبکاری ایشان گذاشت؛ درواقع مردم آفریقا با استفاده از ابزار مختلف، محصولات متنوعی با بهره بردن از چوب مانند مجسمه‌های چوبی، نقاب‌های چوبی و... می‌سازند. این هنر ارزش بسیار زیادی در میان قومیت‌های آفریقایی دارد و به عنوان یکی از محبوب ترین صنایع دستی در جهان نیز شناخته می‌شود.
خاتم کاری ایران
هنر خاتم‌کاری ایرانی یک از انواع صنایع دستی محبوب در ایران به شمار می‌رود که آوازه بلندی در سرتاسر جهان سر داده و بیانگر شوق و شور و دقت مردمان ایران است. این خاتم کاری دست، در نهایت دقت و ظرافت تهیه و تولید می‌شود و با چوب‌های درجه یک و یا عاج فیل بهوجود میآیند؛ این محصولات تنوع بی‌نظیری دارند و سلیقه افراد مختلف را در بر می‌گیرد.
کاشی‌های آزوله پرتغال
کاشی‌های آزوله پرتغال یکی از محبوب ترین صنایع دستی در جهان به شمار می‌روند و مانند فادو و ماهی کاد از نمادهای پرتغال هستند. این کاشی‌های سرامیکی لعاب‌دار و آبی‌رنگ که قدمتشان به قرن چهاردهم می‌رسد، خیابان‌ها، ساختمان‌ها و بناهای تاریخی شهرهای پرتغال را زینت می‌دهند. آزوله‌ها همچنین در خانه‌های بومی، ایستگاه‌های قطار، رستوران‌ها و کف فواره‌ها استفاده شده‌اند.
این کاشی‌ها صرفاً جنبه تزئینی ندارند، بلکه معمولاً داستانی روایت می‌کنند و بخش‌های مهمی از تاریخ پرتغال را به تصویر می‌کشند. در گذشته، آزوله‌ها داستان‌هایی از دریانوردان پرتغالی و سفرهای آن‌ها به دور دنیا را روایت می‌کردند. کلیساها نیز از این کاشی‌ها برای نقل داستان‌هایی درباره قدیسان استفاده می‌کردند، چرا که خرید کتاب برای بسیاری از مردم امکان‌پذیر نبود. نمونه‌های مدرن‌تر، تصاویری از حیواناتی مانند ببر یا طرح‌های هندسی هنرمند پرتغالی ماریا کیل را دارد.
نقاشی‌های نقطه بومی استرالیا
نقاشی نقطه‌ای بومی (Aboriginal Dot Painting) یکی از هنرها و صنایع دستی شناخته‌شده بومیان استرالیاست که از دهه 1970 مجدد رواج پیدا کرد. این هنر درواقع راهی برای روایت داستان‌ها و زنده نگه‌داشتن فرهنگ بومی این کشور است و یکی از محبوب ترین صنایع دستی در جهان هم به شمار می‌رود. البته می‌توان ردپای این هنر را پیش از دهه 70 و در الگوهای نمادین کنده‌کاری شده روی اشیای باستانی و صخره‌نگاره‌ها مشاهده کرد. همچنین در نقاشی‌های شنی و طراحی‌های روی بدن برای مراسم‌های خاص بومی نیز کاربرد دارد.
در اوایل دهه 1970، سبک متمایز نقاشی نقطه‌ای از هنرمندان جامعه پاپونیا تولی در مرکز استرالیا آغاز شد. در این دوران، نقطه‌ها برای پر کردن فضاهای میان طرح‌ها استفاده می‌شدند. همچنین برای پنهان‌سازی اطلاعات محرمانه یا مقدسی که در پس داستان‌ها قرار داشتند به کار می‌رفتند. تا دهه 1980، نقاشی نقطه‌ای به شاخصه اصلی هنر بومیان مناطق بیابانی استرالیا تبدیل شد و به دیگر مناطق گسترش یافت. امروزه تنوع فراوانی در این هنر بومی استرالیا دیده می‌شود و هنرمندان معاصر همچنان با خلاقیت‌های خود به این سنت جان تازه‌ای می‌بخشند.
گلدوزی هند
یکی دیگر از محبوب ترین صنایع دستی در جهان، گلدوزی هندی است. سوزن‌دوزی یا گلدوزی هندی هنری غنی، متنوع و باستانی است که با سبک‌ها و تکنیک‌های منطقه‌ای گوناگون انجام می‌شود. هر سبک نوع دوخت‌ها، موتیف‌ها و ترکیب‌های رنگی خاص خود را دارد و بازتابی از میراث فرهنگی مناطق مختلف هند است. سبک‌های پرطرفدار سوزن‌دوزی هندی عبارت‌اند از:
چیکن‌کاری: سوزن‌دوزی ظریف با نخ سفید روی پارچه‌های سفید
فولکاری: دارای الگوهای رنگارنگ هندسی و گل‌دار
کاشیدا: الهام گرفته از طبیعت و شامل طرح‌های گل و پرنده
گوتاپتی: استفاده از نوارها یا قطعات پارچه‌ای طلایی و نقره‌ای
زردوزی: سبکی فاخر با استفاده از نخ‌های فلزی (طلا، نقره یا مس)
کانتا: سوزن‌دوزی ساده با دوخت مستقیم
آری: دوخت زنجیره‌ای با سوزن قلاب‌دار
راباری: طراحی‌های برجسته و رنگارنگ
بانی: سوزن‌دوزی بسیار ریز با آینه‌کاری معروف
پارسی: تلفیقی از هنر ایرانی و هندی با نخ‌های ابریشمی و طرح‌های گل‌دار و هندسی
سوزن‌دوزی در هند قدمتی طولانی دارد، طوری که قدمت آن به تمدن دره سند بازمی‌گردد. سبک‌ها در طول زمان، با توجه به تغییرات در مواد، تکنیک‌ها و تأثیرات فرهنگی تکامل یافته‌اند. این هنر نه‌تنها جلوه‌ای از زیبایی، بلکه بازتابی از هویت فرهنگی و سنت‌های اجتماعی مناطق مختلف است. امروزه سوزن‌دوزی هندی هم در پوشاک سنتی و هم در تولید لباس‌های مدرن محبوبیت دارد. علاوه‌بر پوشاک برای تولید منسوجات خانگی و اقلام تزیینی هم استفاده می‌شود که همگی جزو محبوب ترین صنایع دستی در جهان هستند.
مهره کاری ماسایی کنیا
هنر مهرهکاری قوم ماسای کنیا، هنری زنده، رنگارنگ و پرمعناست که ریشه‌ای عمیق در سنت‌ها و هویت فرهنگی این قوم دارد. این هنر عمدتاً توسط زنان ماسای انجام می‌شود و زیورآلات و وسایل تزئینی زیبا و پیچیده‌ای همچون گردنبند، گوشواره، دستبند و هدبند می‌سازند که جزو محبوب ترین صنایع دستی در جهان هستند. این آثار تنها جنبه زینتی ندارند، بلکه حامل مفاهیمی نمادین درباره سن، جایگاه اجتماعی، وضعیت تأهل و رویدادهای مهم زندگی در جامعه ماسای هستند. هر یک از رنگ‌های استفاده‌شده برای تولید این زیورآلات معنای خاصی دارد، از جمله:
قرمز: نشانه اتحاد و شجاعت
آبی: نماد آسمان و انرژی
سبز: بیانگر سلامتی و زمین
البته باید اشاره کرد که مهرهکاری ماسای همگام با زمان پیشرفت کرده و هنرمندان معاصر طرح‌های مدرن‌تری خلق می‌کنند و آن را وارد دنیای مد و طراحی کرده‌اند. در مجموع، مهرهکاری ماسای فراتر از تولید زیورآلاتی زیباست و این هنر زنده، بازتابی از فرهنگ، تاریخ و هویت یک ملت محسوب می‌شود.
قالی‌های دستبافت تونس و مراکش
قالی‌های دستبافت تونس و مراکش از جمله برجسته‌ترین نمونه‌های برجسته این هنر در شمال آفریقا و محبوب ترین صنایع دستی در جهان هستند. این قالی‌ها نه‌تنها زیبا و چشمگیرند، بلکه بازتابی از فرهنگ، هویت قومی و تاریخ غنی مردم این مناطق به شمار می‌روند. البته هر کدام ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را دارند، از جمله:
قالی‌بافی در تونس، خصوصاً در شهرهایی مانند القیروان، قدمتی چند صد ساله دارد و تحت تأثیر فرهنگ بربر، عرب، عثمانی و اندلس قرار گرفته است. از ویژگی‌های مهم آن نیز استفاده از الگوهای هندسی و سنتی، رنگ‌های گرم و مواد اولیه چون پشم گوسفند یا بز و گاهی پنبه است.
قالی‌بافی در مراکش، به‌ویژه در میان قبایل بربر (آمازیغ)، یک هنر اصیل و بومی است که توسط زنان و در محیط خانه انجام می‌شود. ویژگی‌های قالی‌های مراکشی استفاده از نمادهایی با ریشه‌های فرهنگی و معنایی، گره‌های ضخیم و برجسته و رنگ‌های طبیعی حاصل از گیاهان و ادویه‌جات است. قالی‌های بنی اوراین مراکشی هم با طرح‌های مینیمالیستی مشکی روی زمینه سفید یا کرم در بازار جهانی بسیار محبوب هستند.
سنگ تراشی نیوزلند
حکاکی روی سنگ در نیوزیلند، به‌ویژه حکاکی پونامو (Pounamu) یکی از غنی‌ترین و معنوی‌ترین اشکال هنر سنتی این سرزمین و محبوب ترین صنایع دستی در جهان به شمار می‌رود. این حکاکی‌ها اغلب دارای مانا هستند؛ یعنی جایگاه، قدرت و اعتبار معنوی دارند و گاهی به‌عنوان ارثیه خانوادگی هم نگهداری می‌شوند.
در عصر حاضر تکنیک‌های سنتی سنگ تراشی نیوزلند همچنان حفظ شده‌اند و این هنر هنوز زنده و پویاست. هنرمندان معاصر با الهام از سنت، طرح‌های نوآورانه‌ای ارائه می‌دهند و از مواد جدید بهره می‌برند. هر قطعه حکاکی شده حامل داستانی از نیاکان، طبیعت و زندگی مردم است.
سخن پایانی
انواع مختلفی از محبوب ترین صنایع دستی در جهان وجود دارد که هر یک ویژگی‌های متفاوتی داشته و آینه‌ای از فرهنگ و اصالت کشور مبدا خود هستند؛ هر یک از صنایع دستی که در ایران و جهان تولید می‌شوند برگرفته از ذوق و هنر مردم آن سرزمین بوده و طرح‌های جذابی دارند. فرش‌های دستبافت، سفالگری ژاپن، شیشه‌گری مورانو، میناکاری،چوبکاری و هنر خاتم‌کاری ایران، از جمله محبوب‌ترین صنایعی هستند که در جهان وجود دارند و در این میان، انواع صنایع دستی محبوب در ایران در زمره جذاب‌ترین محصولات در سرتاسر جهان به شمار می‌روند.
سوالات متداول
فرش های دستباف ایرانی از چه نوع الیافی بافته می‌شود؟
فرش‌های دستبافت ایرانی که دارای طرح‌های منحصربه‌فرد و جذاب هستند، با استفاده از الیاف ابریشمی، پشمی، نخ پنبه و... بافته می‌شوند.
هنر سفالگری در کدام کشور پیشینه طولانی‌تر و تنوع بیشتری دارد؟
هنر سفالگری در میان مردم ژاپن از گذشته تا به امروز رواج داشته و به عنوان یکی از محبوب ترین صنایع دستی در جهان شناخته می‌شود.
چرا چوبکاری آفریقا نام مشخصی ندارد؟
مردم آفریقا با استفاده از چوب، صناسع دستی متنوعی می‌ساختند که تا به امروز باقی مانده و به دلیل تنوع بسیاری که دارد، نام مشخصی به آن تعلق نگرفته و چوبکاری آفریقایی نام‌گذاری شده است.
مقالات مرتبط:
مطالب مرتبط
