بررسی تأثیر و نقش صنایع دستی در اقتصاد کشور
صنایع دستی هر کشور نمادی از فرهنگ و هنر بومی آن هستند و از این منظر ارزش معنوی بالایی دارند. در کنار این مورد مهم، صنایع دستی نقش مهمی در توسعه اقتصادی هر کشوری نیز ایفا می‌کنند. نقش صنایع دستی در اقتصاد کشور به‌قدری مهم است که غفلت از آن ضررهای زیادی به همراه خواهد شد. برای همین در این مقاله از زاوش، به بررسی آثار اقتصادی و اهمیت صنایع دستی در ابعاد مختلف می‌پردازیم.
دلایل اهمیت صنایع دستی در اقتصاد کشور
وقتی شما در حال خرید صنایع دستی هستید، ناخودآگاه تأثیرات مثبتی در زندگی صنعتگران و هنرمندان محلی ایجاد می‌کنید. خرید شما می‌تواند به ایجاد شغل و پشتیبانی از اقتصاد محلی کمک کند. همچنین به دلایل دیگری نیز این کار اهمیت دارد که عبارت‌اند از:
1. کمک به اشتغال‌زایی و درآمد
بخش صنایع دستی این پتانسیل را دارد که فرصت‌های پایدار شغلی و راه‌های درآمدزایی متنوعی را برای جوامع فراهم کند. کسب‌وکارها در زمینه صنایع دستی انعطاف‌پذیر بوده و با شرایط و سبک زندگی مختلف، فارغ از سطح تحصیلات منطبق می‌شود و درواقع شیوه‌ای از اشتغال‌زایی است که با بافت زندگی روزمره در تضاد نیست.
در واقع اهمیت صنایع دستی در اقتصاد کشور به دلیل ویژگی‌هایی مانند پتانسیل بالای اشتغال، سرمایه‌گذاری اندک، ارزش‌افزوده بالا، مشارکت زنان و اقشار ضعیف جامعه، سازگاری با محیط‌زیست و تقویت خلاقیت و نوآوری است. این عوامل، صنایع دستی را به یکی از بخش‌های مهم در فرآیند رشد اقتصادی کشورهای درحال‌توسعه تبدیل کرده است. این صنعت به کارآفرینان جوان فرصت خوداشتغالی و مدیریت شخصی را می‌دهد و برای اشتغال فصلی نیز مناسب است؛ زیرا زمان‌بندی منعطفی دارد.
2. کاهش مهاجرت به شهرها
یکی از مهم‌ترین نقش‌های صنایع دستی در اقتصاد کشور، کاهش مهاجرت به شهر است. ترویج تولید صنایع دستی در مناطق روستایی می‌تواند به شکل چشمگیری از مهاجرت نیروی کار روستایی به مراکز شهری جلوگیری کرده و انگیزه‌ای برای ماندن و کسب درآمد در همان محل ایجاد کند. همچنین با توجه به کوتاه بودن چرخه تولید صنایع دستی و استقلال در انجام آن، این صنعت می‌تواند مکمل خوبی برای تولیدات کشاورزی در جوامع روستایی باشد.
3. کمک به رشد اقتصادی و افزایش درآمد سرانه کشور
اهمیت صنایع دستی در اقتصاد کشور از آنجایی مشخص می‌شود که در راستای افزایش درآمد سرانه، کشورهایی موفق هستند که از ظرفیت‌های خود در این زمینه به‌درستی استفاده کنند. صنایع دستی با تکنولوژی ساده، غیرتخصصی بودن و بازده سریع، نقش مهمی در توسعه دارند. به‌ویژه در مناطق روستایی و عشایری، می‌تواند منبع دوم درآمد یا حتی اصلی‌ترین منبع اقتصادی خانوار باشد.
باوجود ظرفیت بالای تولید صنایع دستی در ایران، بازار بین‌المللی هنوز به‌طور کامل در سیطره این تولیدات نیست. سهم ایران در صادرات جهانی صنایع دستی اندک بوده و این امر که نشان‌دهنده فرصت عظیم برای رشد است. باوجود تنوع محصولات، هنوز بسیاری از بخش‌های بازار جهانی کشف نشده‌اند.
4. توانمندسازی زنان
نباید از نقش صنایع دستی در اقتصاد کشور به‌ویژه حوزه توانمندسازی زنان غافل شد. تولید صنایع دستی فرصت ارزشمندی برای زنان خانه‌دار فراهم می‌کند تا با کسب درآمد، جایگاه خود را در خانواده ارتقا دهند. بسیاری از روستاییان از طریق قالی‌بافی، گلیم‌بافی، سفال‌گری و... درآمد جانبی قابل‌توجهی کسب می‌کنند. همچنین صنایع دستی موجب توانمندسازی زنان شده است. زنان روستایی با هنر و خلاقیت خود محصولات زیبا و ارزشمندی تولید می‌کنند.
5. نیاز به انرژی کمتر
محصولات صنایع دستی پایدار و سازگار با محیط‌زیست هستند، چراکه فرآیندهای تولید آن‌ها معمولاً با ردپای کربنی پایین همراه است و از مواد محلی و طبیعی، در صورت امکان، استفاده می‌شود. این امر کاهش هزینه‌های تولید را به همراه دارد.
6. توسعه صادرات و ارزآوری
کشورهای درحال‌توسعه برای انجام برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی خود به ارز خارجی احتیاج دارند و یکی از دلایل اهمیت صنایع دستی در اقتصاد کشور هم ارزآوری است؛ بنابراین توسعه صادرات صنایع دستی و در نتیجه ایجاد درآمد ارزی نه تنها برای ملل جهان سوم بلکه برای برخی از کشورهای توسعه‌یافته نیز مهم است. صادر کردن صنایع دستی به دلایل زیر اهمیت دارد و منجر به ارزآوری می‌شود:
- تفاوت و عدم وجود جنبه رقابتی بین محصولات دست‌ساز و محصولات صنعتی ملل توسعه‌یافته
- ارزان بودن نسبی کالاهای صنعتی به دلیل دستمزد کم در کشورهای درحال‌توسعه
- قدرت خرید بالای مردم در کشورهای توسعه‌یافته و منافع آن‌ها در خرید و استفاده از گسترده از صنایع دستی و هنری
- ملاحظات اجتماعی و سیاسی نظیر معافیت‌های گمرکی برای کالاهای کشورهای جهان سوم
7. توسعه اقتصاد محلی
دیگر دلیل اهمیت صنایع دستی در اقتصاد کشور این است که با خرید محصولات صنایع دستی، مستقیماً از هنرمند ایرانی حمایت می‌شود. همچنین درآمد حاصل از فروش بدون واسطه و مستقیماً به تولیدکننده می‌رسد و این امکان را به او می‌دهد که کسب‌وکار خود را توسعه دهد و هنر خود را ارتقا بخشد.
8. توسعه صنعت گردشگری
ایران همواره یکی از پیشگامان صنایع دستی بوده و این صنعت منبع درآمد قابل‌توجهی به شمار می‌رود. در بسیاری از کشورها، صنایع دستی بعد از کشاورزی، دومین حرفه روستایی مهم است. همچنین، موزه‌ها و اماکن تاریخی با تکیه‌بر صنایع دستی توانسته‌اند درآمدزایی بالایی داشته باشند و گردشگران خارجی نیز به‌خوبی از این هنرها استقبال می‌کنند.
9. سود برای نسل‌های آینده
نقش صنایع دستی در اقتصاد کشور فقط در راستای بهبود زندگی هنرمندان و صنعتگران نیست و اثرات مثبتی هم برای نسل‌های آینده در زمینه سلامت و آموزش دارد، به‌ویژه در بین اقشار حاشیه‌نشین. همچنین با حمایت از هنرهای سنتی نظیر قالی‌بافی، حصیربافی، خاتم‌کاری، فیروزه‌کوبی، سفال‌گری، شیشه‌گری، میناکاری، بافندگی و دیگر هنرها، به تداوم این هنرها و انتقال آن‌ها به نسل آینده کمک می‌شود.
10. حفاظت از محیط‌زیست
محصولات صنایع دستی کاملاً سازگار با محیط‌زیست هستند و بسیاری از آن‌ها با استفاده از مواد ارگانیک و طبیعی تولید می‌شوند که برای سلامت انسان نیز بی‌خطرند. از این نظر هم صنایع دستی می‌تواند در زمینه به توسعه اقتصاد کشور کمک کند.
سخن پایانی
یکی از ویژگی‌های ارزشمند صنایع دستی بومی و غیروابسته، امکان خلق و توسعه آن در تمامی مناطق شهری، روستایی و عشایری است. عدم نیاز به متخصصان خارجی، دسترسی آسان به مواد اولیه، ابزارهای ساده و ارزان، ارزش‌افزوده بالا، عدم نیاز به سرمایه‌گذاری کلان، توسعه زیربنای صنعت گردشگری، نداشتن آثار مخرب زیست‌محیطی، ایجاد درآمد مکمل، توان اشتغال‌زایی بالا و... همگی از دلایل اهمیت صنایع دستی در اقتصاد کشور است. با این تفاسیر اگر دوست شما هم قدمی در جهت حمایت از هنرمندان و صنعتگران عرصه صنایع دستی بردارید و کالایی اصیل را به خانه ببرید، سایت زاوش مرجع مطمئنی برای خرید است.
سؤالات متداول
1. نقش صنایع دستی در بخش اقتصادی چیست؟
ارزش‌افزوده بالا، توسعه زیربنای صنعت گردشگری، نداشتن آثار مخرب زیست‌محیطی، ایجاد درآمد مکمل، توان اشتغال‌زایی بالا و... همگی از اثرات صنایع دستی در بخش اقتصادی است.
2. چرا ارزآوری صنایع دستی اهمیت دارد؟
کشورهای درحال‌توسعه برای انجام برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی خود به ارز خارجی احتیاج دارند و همین امر اهمیت صادرات صنایع دستی را برای اقتصاد مشخص می‌کند.
3. از چه مرجعی می‌توان صنایع دستی خرید؟
زاوش یکی از فروشگاه‌های معتبر در زمینه فروش صنایع دستی اصیل و باکیفیت ایرانی است که می‌توانید آثار خاتم‌کاری، میناکاری، فیروزه کوبی و الماس‌تراش را به‌صورت آنلاین از آن تهیه کنید.
مطالب مرتبط:
مطالب مرتبط
